** updated 9 JAN 15 **

** updated 5 JAN 18 **

สืบเนื่องจากคำถามในแต่ละวัน ที่จะมีน้องๆที่เพิ่งสนใจเรื่องกล้องฟิล์ม เข้ามาถามคำถามที่คล้ายๆกันมาก จนงงว่าใครเป็นใคร  เพราะคำถามเหมือนกันเหลือเกิน เราก็เลยมีไอเดียจะเขียนบทความนี้ขึ้นมา เพื่อตอบคำถามแบบเบ็ดเสร็จ คือแบบเอาไปอ่านให้เข้าใจกันได้ในบทความเดียว อย่างน้อยก็พอเข้าใจเบื้องต้นขึ้นบ้าง ถ้าน้องๆมีเพื่อนที่สนใจบ้าง ก็ส่งลิ้งบทความนี้ไปให้อ่านได้เลย

เราอยากเกริ่นนำตรงนี้นิดนึงว่า เราเข้าใจว่าน้องๆหลายๆคน เกิดไม่ทันยุคที่คนอย่างเราๆที่ใช้กล้องฟิล์มกันเป็นเรื่องปกติ ไอ้เรื่องความโบราณๆของกล้องฟิล์ม ก็เลยกลายเป็นเรื่องใหม่สุดๆของน้องๆ บางคนเกิดมาก็เป็นกล้องดิจิตอลกันแล้ว บางคำถามจากน้อง แรกๆก็ชวนให้เรางงไปหลายวัน แบบว่าตอบไม่ถูก ไปตั้งสติอยู่พักนึง เพื่อจะได้มาตอบให้น้องๆได้เข้าใจที่สุดเท่าที่จะทำได้ ซึ่งน้องๆเอง อาจจะต้องใช้เวลาศึกษา ทำความเข้าใจกับมันให้มากขึ้นไปด้วยนะ ถ้าตั้งใจค้นคว้า เชื่อว่าไม่นานก็คงถ่ายรูปออกมาได้ดีกว่าพี่ๆน้าๆรุ่นเก่าซะอีก

วันนี้เราขออาสาแทนพี่ๆเพื่อนๆอีกหลายๆคน ที่ช่วยกันตอบคำถามน้องๆมือใหม่อยู่เช่นกัน รวบรวมคำถามเน้นๆ 6 คำถาม ที่น้องๆมักจะ LINE มามั่งล่ะ Facebook มามั่งล่ะ ถามใน IG มั่งล่ะ ถามคำถามเหมือนๆกัน เอามาตอบให้รู้เรื่องกันไป เอาล่ะ.. เรามาเริ่มกับคำถามยอดฮิตกันดีกว่า

คำถามที่ 1 

Q : พี่คะ.. กล้องฟิล์มมันดีกว่ากล้องดิจิตอลยังไงคะ?

A  : คำถามโลกแตกมากครับน้อง ต้องบอกก่อนเลยว่า ณ ปี 2557 ถ้าน้องรักความสะดวกสบาย และความรวดเร็ว เคยชินกับ iPhone  บอกเลยว่ากล้องดิจิตอลทำได้ดีกว่ากล้องฟิล์มแทบจะทุกอย่าง.. อ่าว.. แล้วเราจะถ่ายกล้องฟิล์มกันทำไมเนี่ย.. ขอสรุปคุณงามความดีของกล้องฟิล์มอย่างรวบรัดให้ฟังเป็นข้อๆละกันนะ

1. กล้องฟิล์มหน้าตาดีครับน้อง หน้าตาดีจนกระทั่งไอ้กล้องดิจิตอลสมัยนี้ ต้องทำเลียนแบบสไตล์ยุคเมื่อก่อนแทบทั้งนั้น และถ้าน้องต้องการหน้าตาดีตามกล้อง ก็เป็นเหตุผลที่พวกเราเลือกกล้องฟิล์มครับ ฮาๆ และที่แน่ๆ น้องจะดูแตกต่างจากเพื่อนๆ
2. กล้องฟิล์มราคาถูกกว่ากล้องดิจิตอลเยอะครับ อย่างน้อยก็ 4-5 เท่า ในคุณภาพของภาพที่เท่าๆกัน
3. ไอ้ App ต่างๆที่ใช้ทำ Filter สวยๆ ไม่ต้องใช้นะ ฟิล์มมันสีสวยมาเองเลย อยากได้แบบไหนก็เลือกฟิล์มแบบที่เราชอบได้เลย ไอ้ Filter นี่เค้าก็ทำเลียนแบบสีของฟิล์มนี่แหล่ะ
4. กล้องฟิล์มไม่ต้องชาร์ตแบต หยิบไปถ่ายได้ทันที บางรุ่นนี่ก็ไม่ต้องมีถ่านอะไรเลยด้วยซ้ำ ทนทุกสภาพอากาศ
5. มันคือ Feeling ครับ ทุกอย่างที่น้องทำ ใช้เวลากว่าการถ่ายดิจิตอลมากนัก กว่าน้องจะถ่าย กว่าจะเอาไปล้างฟิล์ม กว่าจะเอาไปอัดหรือสแกน กว่าจะอัพขึ้น Facebook ทั้งหมดนี้ น้องอาจจะต้องช้ากว่าเพื่อนๆมากมาย ไม่ทันเพื่อนๆหรอก แต่มันคืองานศิลปะที่น้องต้องใช้เวลากับมัน สิ่งที่น้องได้กลับมาน่ะ คือ ความสุขที่ได้ใช้เวลากับช่วงเวลาที่เราได้ถ่ายภาพนั้น มองสิ่งที่สวยงามที่อยู่ตรงนั้น มากกว่าใช้เวลาก้มมองจอหลังกล้องดิจิตอล ดูว่ารูปที่ถ่ายไป สวยหรือยัง และวนเวียนกับการอัพรูปจนพลาดสิ่งที่อยู่ตรงหน้าไป 

คำถามที่ 2

Q : พี่คะ… กล้องฟิล์มมันถ่ายแล้วได้ภาพเลยมั๊ยคะ?

A  : สำหรับคนเริ่มจะสูงวัยอย่างพี่ ต้องยอมรับว่า ครั้งแรกที่ได้ยินคำถามนี้ พี่ก็งงกับคำถามน้องไม่ใช่น้อยครับ แต่พี่เชื่อว่าน้องก็คงงงกว่าพี่อีกว่า “กล้องอะไรวะ ทำไมถ่ายแล้วไม่ได้ภาพเลย” ใช่ครับ.. น้องจะไม่มีวันได้ภาพเลยทันที น้องจะต้องถ่ายให้ฟิล์มหมดม้วนซะก่อน แล้วเอาฟิล์มม้วนนั้น เดินไป หรือส่งไป ให้ร้านล้างฟิล์ม เมื่อล้างฟิล์มแล้ว น้องจะให้เค้าอัดเป็นรูปใบๆ หรือจะสแกนเป็นไฟล์ เพื่อจะได้อัพขึ้น IG อะไรก็ตามแต่  ซึ่งพี่บอกเลยว่า ถ้าน้องเป็นคนเร็วด่วนได้ ขอให้ถอนตัวจากความอยากสัมผัสกล้องฟิล์มเสียตั้งแต่หัววัน

ป.ล. ไอ้กล้องที่ถ่ายออกมาได้รูปเป็นใบๆนั่น มันคือกล้อง Fuji Instax ครับน้อง เป็นกล้องฟิล์มชนิดหนึ่ง ที่ไม่ได้ใช้ฟิล์มแบบที่เรากำลังพูดถึงกันอยู่ เป็นกล้องสมัยนี้แหล่ะ แต่พัฒนามาจากกล้อง Polaroid ในสมัยยุค ‘70s  ถ้าน้องต้องการได้รูปเลยละก็.. แนะนำให้ไปถ่ายแบบนี้จะดีกว่า แต่..มันแพงครับ รูปนึงก็ตก 30 บาท และมันก็มีข้อจำกัดในการถ่ายมากมาย ไม่ได้ถ่ายได้แบบกล้องดิจิตอลสมัยนี้ (แต่ก็มีเสน่ห์ในแบบของมัน) เอาเป็นว่า… เรากำลังคุยกันคนละกล้องฟิล์มครับ

คำถามที่ 3

Q : ล้างฟิล์ม นี่ล้างยังไงคะ?

A  : ล้างฟิล์มนี่น้องทำเองไม่ได้นะครับ (ถ้าจะล้างเองก็ต้องร่ำเรียนกันก่อน) มีน้องหลายคนคิดว่าจะเอาไปล้างเองได้เลย มันไม่เหมือนล้างจานนะครับน้อง น้องต้องส่งไปที่ร้าน ซึ่งนอกจากล้างแล้ว น้องก็จะต้องอัดเป็นรูป หรือสแกนเป็นไฟล์ก็ตามแต่ ส่วนใหญ่น้องๆก็จะสแกนกันมากกว่า เพราะเอาไปโพสต่างๆก็ว่าไป พี่ขอแนะนำให้ดูตามลิ้งค์ข้างล่างนี้นะ เป็นรายชื่อร้านที่รับล้าง-สแกนฟิล์มครับ

ร้านที่รับล้างฟิล์ม สแกนฟิล์ม ทางออนไลน์ด้วย

Husband and Wife Shop

http://www.husbandandwifeshop.com

A&B Digital Lab

https://www.facebook.com/ABdigitallab

ปาตานี สตูดิโอ

http://www.facebook.com/patanistudio

 

FotoAnalog 

https://www.facebook.com/FotoAnalog

 

 

 

ร้านทั่วไปที่รับล้างฟิล์ม 

ในกรุงเทพ แนะนำฝั่งตรงข้ามเซ็นทรัลลาดพร้าวนะ มีหลายร้านเลย

ร้าน Photo City

https://www.facebook.com/pages/Photo-City-Digital-Lab

ร้าน เชอร์รี่ท่าพระจันทร์ 

ท่าพระจันทร์ กรุงเทพฯ

ห้องภาพรังสิมา ( อ.เมือง จ.เชียงใหม่ )

เยื้องประตูท่าแพ

ร้าน ราชาคัลเลอร์ ( อ.เมือง จ.ขอนแก่น )

อำเภอเมืองขอนแก่น ตรงข้ามไปรษณีย์

ร้าน บุรีรัมย์โฟโต้ดิจิตอล ( อ.เมือง จ.บุรีรัมย์ )

133-135, ถนนสุนทรเทพ, ตำบลในเมือง อำเภอเมืองบุรีรัมย์ จังหวัดบุรีรัมย์, 31000

โทร. 044-610 123

ร้านหม้อดิน ( อ.แม่สอด จ.ตาก )

อำเภอแม่สอด ข้างบ้านนายอำเภอแม่สอด

ร้านเอกพาณิชย์ ( อ.หาดใหญ่ จ.สงขลา )

อยู่ตรงข้าม ญ.ว

ร้านอเมริกัน (  อ.เมือง จ.อยุธยา )

ตรงตลาดเจ้าพรหม

** รายชื่อร้านอื่นๆตามจังหวัดต่างๆ ถ้ามีใครมีรายละเอียดเพิ่มเติม กรุณา Comment ในบทความนี้แจ้งด้วยครับ จะได้อัพเดท **

คำถามที่ 4 

Q  :  พี่คะ… เลือกกล้องแบบไหนดีคะ?

A   :  คำถามนี้อมตะมากครับน้อง พี่จะขอสรุปอย่างย่อที่สุดนะครับ น้องต้องดูก่อนว่าตัวเองชอบกล้องขนาดเล็ก , กลาง , ใหญ่ คือมีความสามารถในการพกพาแค่ไหน ต่อมาดูว่า น้องต้องการความง่ายขนาดไหน เอาแบบเล็งแล้วถ่ายได้เลย หรือ ขอใช้ความสามารถระดับนึง หรือ ขอโหดๆเลยพี่ มันท้าทายมาก อันนี้เป็นเกณฑ์แรก

พอน้องรู้ความต้องการคร่าวๆแล้ว ต้องแยกประเภทกล้องออกเป็น 3 อย่างง่ายๆนะ คือ

1. กล้องที่โฟกัสแบบกะระยะ หมายถึง น้องต้องรู้ระยะว่า จากกล้องไปถึงสิ่งที่น้องถ่ายได้เนี่ย มันระยะเท่าไหร่? 1 เมตร , 3 เมตร , สุดลูกหูลูกตา เช่นถ่ายภูเขา แล้วก็หมุนไปที่ระยะนั้นเองเลย อันนี้เรียกกล้องโฟกัสแบบกะระยะ // กล้องส่วนใหญ่จะมีขนาดเล็ก
2. กล้องที่โฟกัสแบบ Rangefinder คือกล้องที่ปรับโฟกัส โดยที่ถ้าน้องอยากถ่ายจุดไหนให้มันชัด ก็หมุนโฟกัสแล้วให้ภาพที่มันเหลื่อมกันอยู่ มาซ้อนทับกันพอดี แบบนี้นะ // กล้องส่วนใหญ่จะมีขนาดเล็กถึงกลางๆ

   

3. กล้อง SLR คือกล้องที่มันสะท้อนภาพโดยตรงจากที่เราเห็นมาเลย แค่หมุนๆเลนส์ให้มันชัด แสดงว่าใช้ได้ล่ะ ก็ถ่ายเลย กล้องดิจิตอลสมัยนี้จะอ้างอิงลักษณะการใช้งานแบบนี้มาทั้งนั้น // กล้องส่วนใหญ่จะมีขนาดใหญ่ และเปลี่ยนเลนส์ได้

อ่านวิธีการเลือกกล้องเพิ่มเติมไปที่บทความเก่าๆ เรื่อง “เอาล่ะวัยรุ่นทั้งหลาย!.. มาเลือกกล้องฟิล์มที่เหมาะกับตัวเองกันเถอะ.”

อีกข้อหนึ่งที่น้องจะลืมไม่ได้เลยคือ กล้องฟิล์มพวกนี้ มีอายุไม่ค่ำกว่า 20-30 ปี หรือ 40-50 ปีด้วยซ้ำไป เพราะฉะนั้น ต้องตั้งใจเลือกซื้อให้ดีๆ และต้องเข้าใจว่าน้องจะไม่ได้ของที่สภาพมือ 1 แน่นอน ต้องมีรอย มีฝุ่น มีความเก่า ตามแต่ร้านนั้นๆจะแจ้งเอาไว้ ควรจะต้องศึกษาและสอบถามให้ดีก่อนตัดสินใจซื้อนะ

** เพิ่มเติม : ถ้าใครคิดว่าเลือกกล้องยังไม่เป็น ลองอ่านบทความนี้ดู “วิธีเลือกซื้อกล้องฟิล์มให้ไม่เสียความรู้สึก”

ร้านขายกล้องฟิล์ม บน Facebook

นัทกล้องฟิล์ม

https://www.facebook.com/nutklongfilm

Fatto Camera

https://www.facebook.com/pages/Fatto-Filmcamera/193851420666000

Good Old Films

https://www.facebook.com/goodoldfilms

Foto Analog

https://www.facebook.com/FotoAnalog

Siam TLR

https://www.facebook.com/siamtlr

ร้านฟิล์มนิยม

https://www.facebook.com/pages/ฟิล์มนิยม/425401340926270

ร้านอัง

https://www.facebook.com/untuan.art

Oakey Camera 2 Hand

https://www.facebook.com/oakeycamera2hand

ร้าน ก.กล้องเก่า ตกยุค

https://www.facebook.com/galalof

(ลองดูหลายๆร้านก่อนครับ อย่ารีบร้อน ศึกษาให้ดี แล้วค่อยตัดสินใจ สอบถามพี่ๆเจ้าของร้านได้เลยครับ หรือสอบถามพี่ก็ได้ )

คำถามที่ 5 

Q  : ใช้ฟิล์มอะไรดีคะ? แล้วซื้อที่ไหนคะ?

A   : จริงๆแล้ว จะบอกว่า ใช้ฟิล์มอะไรก็ดีหมดครับน้อง แล้วแต่ความชอบ แต่ถ้าเลือกไม่ถูกจริงๆ พี่แนะนำสิ่งที่ควรรู้เล็กๆน้อยๆก่อน ต้องจำเอาไว้ว่า กล้องฟิล์มที่เรากำลังคุยกันอยู่นี้ เค้าเรียกว่า กล้องฟิล์ม 35mm และคนทั่วไปจะเรียกฟิล์มที่ใช้กับกล้องนี้ว่า ฟิล์ม 135 ….แล้วเราต้องเลือกยังไงล่ะ?

1. ดูว่าฟิล์มมันเป็น ISO อะไร? 

• ISO 100 คือเหมาะสำหรับที่สว่างมาก ถ่ายกลางวันแดดเปรี้ยงๆ ภาพจะออกมาสวย เพราะฟิล์มมันเนื้อละเอียด ไวแสงต่ำ ภาพออกมามันจะเนียน แลกกับข้อเสียก็คือ น้องจะถ่ายที่แสงน้อยได้ยากหน่อย หรืออาจจะไม่ได้เลยในกล้องบางตัว ( เช่นในร้านอาหารที่ทึมๆหน่อย หรือในบ้านที่ไม่ค่อยเปิดหน้าต่างงิ เป็นต้น )
• ISO 200 คือเหมาะกับแสงทั่วไป อาจจะกลางวันจ้าๆก็ได้ อาจจะร่มๆหน่อย ก็ได้ หรือกับกล้องบางตัวอาจจะช่วยให้ถ่ายที่แสงน้อยๆก็พอไหวด้วย เรียกว่าเป็นฟิล์มอเนกประสงค์ ภาพเนียนระดับกลางๆ
• ISO 400 คือเหมาะกับแสงน้อย เช่นที่ร่มๆ ตอนเย็นๆ ในร้านอาหาร ในบ้านอะไรแบบนี้ (แต่ถ่ายกลางวันก็ได้นะ แต่ก็ไม่ดีเท่าสองตัวแรกหรอก) เนื้อฟิล์มจะหยาบ ถ่ายออกมาจะเห็นเม็ดฟิล์มชัดกว่าเพื่อน

ป.ล. ฟิล์ม ISO อื่นๆยังมีอีกมากมายนะ อันนี้เป็นแค่ตัวอย่างเพื่อให้เข้าใจง่ายๆเบื้องต้น

2. ดูว่าฟิล์มหมดอายุหรือยัง?  ฟิล์มโดยปกติในตลาด จะมีคนนิยมทั้ง 2 แบบนะ แบบฟิล์มใหม่ ดูจากวันหมดอายุก็คือยังไม่หมดอายุนั่นแหล่ะ อันนี้ถ่ายออกมาก็ปกติดี ตามแต่สไตล์ของแต่ละยี่ห้อ อีกแบบก็คือ แบบฟิล์มบูด หรือฟิล์มหมดอายุ พวกนี้เป็นฟิล์มเก่ามากจากหมดอายุแล้ว เราจะคาดเดาผลที่ออกมาไม่ได้เลย หลายคนนิยมประเภทนี้ เพราะถ่ายออกมาได้ภาพแปลกตา อันนี้ก่อนจะซื้อฟิล์มก็ต้องถามคนขายให้ดีก่อนนะจ๊ะ

3. หาซื้อฟิล์มได้ที่ไหน?  บน Facebook ก็มีเยอะเลยครับ สามารถอ่านเพิ่มเติมในบทความเก่า “มาเลือกถ่ายฟิล์มสีให้โดนๆ กับ 12 ฟิล์มสีที่หาง่ายๆในตลาด” 

มีร้านให้เลือกเยอะมากๆ ขอโฆษณาร้านตัวเองก่อนละกัน ร้าน Husband & Wife

www.husbandandwifeshop.com มีให้เลือกโคตรเยอะ แต่ถ้าใครยังไม่จุใจก็ลองกดลิ้งข้างบนเข้าไปอ่านดูได้เลย มีร้านอีกเยอะทีเดียว

คำถามที่ 6

Q : กล้องฟิล์มถ่ายยังไงคะ?

A  : พี่ๆหลายๆคน ฟังคำถามนี้แล้วอาจจะเคว้างคว้างได้ครับ เพราะเริ่มต้นอธิบายไม่ถูกเลยทีเดียว เอาเป็นสรุปอย่างโคตรย่อก่อนนะ กล้องแต่ละตัวเนี่ย อาจจะมีวิธีใช้ไม่เหมือนกัน แต่หลักการค่อนข้างใกล้เคียงกัน เริ่มต้นแบบนี้

1. กล้องฟิล์มต้องโฟกัสก่อน คือ ปกติ กล้องดิจิตอล น้องอาจจะไม่เคยต้องโฟกัสเอง เพราะกล้องมันออโต้ให้ แต่กับกล้องฟิล์ม น้องจะใช้กล้องตัวไหนก็แล้วแต่ มันมักจะต้องโฟกัสก่อน มีไม่กี่ตัวที่จะออโต้โฟกัสได้บ้าง (ซึ่งก็ไม่ไฮเทคแบบสมัยนี้หรอกนะ) ทีนี้ไอ้การโฟกัสเนี่ย อย่างที่แยกแยะไปแล้วตอนการแบ่งประเภทกล้อง น้องก็โฟกัสตามแบบของแต่ละประเภทกล้องไป ไม่ใช่เรื่องยาก
2. ปรับรูรับแสง และความเร็วชัตเตอร์ ไอ้จุดนี้ก็แล้วแต่กล้องอีก แต่ทุกคนควรเข้าใจหลักการของสองสิ่งนี้ เพราะคือหัวใจของการได้ภาพมา

• รูรับแสง ก็เหมือนม่านตาเรานี่แหล่ะ เวลาเราอยู่ที่สว่างมาก ม่านตาเราจะเล็กลง เพื่อให้แสงเข้าไปน้อยหน่อย ตามสภาพแสง ทำให้เห็นได้ชัดขึ้น (กลางวันเราจะเห็นอะไรชัดกว่ากลางคืนนะ) เวลาเราอยู่ที่มืด ม่านตาเราจะขยาย เพื่อให้แสงเข้ามาได้มากขึ้น ถึงได้เห็นภาพได้ ซึ่งแน่นอนว่า เราจะเห็นภาพกลางคืนได้แย่กว่าตอนกลางวัน จำไว้ว่า ค่ารูรับแสงเลขน้อย = ม่านตากว้าง , ค่ารูรับแสงเลขมาก = ม่านตาแคบ

• ความเร็วชัตเตอร์ ถ้าเปรียบเทียบให้ใกล้เคียง ก็เหมือนความเร็วในการกระพริบตา ลองจินตนาการตามนะว่า ถ้าเรากระพริบเร็ว แสงก็เข้าตาเราได้น้อย เห็นภาพได้น้อย ถ้ากระพริบช้า แสงก็เข้าตาเราได้มาก เห็นภาพได้นานกว่า  ความเร็วชัตเตอร์ก็แบบนั้นล่ะนะ โดยมาตรฐานเริ่มต้นง่ายๆเนี่ย ความเร็วชัตเตอร์ควรจะตั้งไว้ใกล้เคียงกับค่า ISO ของฟิล์มที่ถ่าย เช่น เราใช้ฟิล์ม ISO 200 ก็ควรตั้งความเร็วชัตเตอร์สัก 1/250 sec ถ้าใช้ ISO 100 ก็ตั้งสัก 1/125 sec เป็นต้น (อันนี้เป็นเบสิคนะ อีกหน่อยเข้าใจมากขึ้นก็ปรับเปลี่ยนได้อีกเยอะ เพื่อให้ได้ภาพที่ต่างกันไป)

** ป.ล. กล้องบางตัว เจ้าสองสิ่งนี้ อาจจะถูกคำนวณให้อัตโนมัติอยู่แล้ว เราไม่ต้องไปปรับอะไรเลย หรือแค่ปรับอย่างใดอย่างหนึ่ง หรือต้องปรับทั้งสองอย่าง ขอให้เข้าใจหลักการง่ายๆของมันก่อนนะ **

** เพิ่มเติม : เทคนิคเบื้องต้นที่ทำให้พอเข้าใจหลักการทำงานของกล้องฟิล์มมากขึ้น ลองอ่านบทความต่อไปนี้ดู

“ชัดตื้น””ชัดลึก” ถ่ายด้วยกล้องฟิล์มยังไงให้ฟรุ้งฟริ้ง?

เรื่องกฏ Sunny 16 สำหรับเวลาใช้กับกล้องที่ไม่มีตัววัดแสง

หมดแล้วครับ สำหรับ 6 คำถามที่ต้องตอบกันบ่อยๆ บางคนถ้ายังไม่เคลียร์ หรือสำหรับใครที่มีคำถามมากกว่านี้ ถามกันมาได้นะ จะพยายามหาคำตอบมาให้ได้ล่ะ

Facebook.com/artyt  หรือ IG ก็ @artytL 

หรือถ้าสนใจเข้ามา Join Group ใน Facebook ของเพื่อนๆพี่ๆที่ชอบกล้องฟิล์มเหมือนๆกัน แนะนำ

คนรักกล้องฟิล์ม

https://www.facebook.com/groups/lovefilmcamera/

ฟินกะฟิล์ม

https://www.facebook.com/groups/154566604712895/

บทความโดย SUN

facebook.com/artytsun

Instagram @artytL

ผู้สนับสนุนหลัก Husband & Wife Film Photography and Bookstore

www.husbandandwifeshop.com